ಋಗ್ವೇದಸಂಹಿತಾ ಭಾಗ – ೩೪ – ನಿರುಕ್ತ ಪೂರ್ವಷಟ್ಕಂ
ವಿಷಯಾನುಕ್ರಮಣಿಕೆ
ಮೊದಲನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯ
ವೇದದ ಷಡಂಗಗಳು — ಶಿಕ್ಷಾ, ಛಂದಃಶಾಸ್ತ್ರ, ಕಲ್ಪ, ಜ್ಯೋತಿಷ, ವ್ಯಾಕರಣ, ನಿರುಕ್ತ ಇವುಗಳ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಿವರನೆ ಮತ್ತು ಈ ಷಡಂಗಗಳ ಆವಶ್ಯಕತೆ
ನಿಘಂಟು ಶಬ್ದಾರ್ಥವಿವರನೆ
ನಾಮ, ಅಖ್ಯಾತ, ಉಪಸರ್ಗ ಮತ್ತು ನಿಪಾತಗಳೆಂಬ ನಾಲ್ಕುವಿಧ ಪದವಿಭಾಗಗಳು, ಮತ್ತು ವಿವರನೆ
ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಔದುಂಬರಾಯಣರೆಂಬ ಆಚಾರ್ಯರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವು
ಗಾರ್ಗ್ಯ ಎಂಬುವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವು.
ಆ. ಪ್ರರ, ಅಪ, ಅಭಿ ಪ್ರತಿ, ಅತಿ, ಸುನಿಃ, ದು, ನಿ ಅವ ಸಂ ವಿ ಅಪ ಅನು ಅಪಿ ಉಪ ಪರಿ ಅಧಿ ಎಂಬ ಉಪಸರ್ಗಗಳು Prepositions
ಅವ್ಯಯಗಳ ವಿವರಣೆ – ಇವ, ನ, ಚಿತ್, ನು ಚ, ವಾ ಎಂಬ ನಿಪಾತಗಳ (ಅವ್ಯಯ) ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ಉದಾಹರಣೆ
ವಾ, ಅಹ, ಹ, ಉ, ಕಿಲ ಮಾ ಖಲು ಶಶ್ವತ್ ನೂನಂ ಎಂಬ ಪದಗಳ ವಿವರಣೆ — ಉದಾಹರಣೆಸಹಿತವಾಗಿ
ನೂನಂ ಎಂಬ ಶಬ್ದದ ವಿಶೇಷವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ಉದಾಹರಣೆ
ಜರಿತಾ, ಮಘ, ದಕ್ಷಿಣಾ, ಹಸ್ತ ಬೃಹತ್, ಸೀಂ, ತ್ವಃ ಇತ್ಯಾದಿ ಶಬ್ದಗಳ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಮತ್ತು ವಿವರಣೆ
ಋಚಾಂತ್ವಃ ಪೋಷಮಾಸ್ತೇ ಎಂಬ ಋಕ್ಕಿನ ನಿರ್ವವಚನವು
ಅಕ್ಷಣ್ವಂತಃ ಕರ್ಣವಂತಃ ಸಖಾಯಃ ಎಂಬ ಋಕ್ಕಿನ ನಿರ್ವಚನವು
ಕಂ ಈಂ ಇತ್ ಉ ಎಂಬ ನಿಪಾತಗಳು ಮತ್ತು ಉದಾಹರಣೆಗಳು
ನಚ ಮತ್ತು ನಚಿತ್ ಎಂಬ ಅವ್ಯಯಗಳು
ನಾಮಪದಗಳೂ ಮತ್ತು ಆಖ್ಯಾತಪದಗಳ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಶಾಕಟಾಯನರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವು
ಉ, ಹಿ, ಸು ವಾ (ಆ) ಎಂಬ ನಿಪಾತಗಳು
ಓಷಧೇ ರ್ತಾಯಸ್ವೈನಂ, ಅಸಂಖ್ಯಾತಾಃ ಸಹಸ್ರಾಣಿ, ತ್ವಂಸಿಂ ಧೂರವಾಸೃಜಃ ಆಶುಃಶಿಶಾನಃ ಇತ್ಯಾದಿ ಋಕ್ಕುಗಳ ವಿವರಣೆ
ಅಮ್ಯಕ್, ಯಾದೃಶ್ಮಿನ್ ಮುಂತಾದ ಪದಗಳಿಗೆ ಅರ್ಥವಿಲ್ಲವೆಂಬ ವಿಚಾರ ಮತ್ತು ಸಮಾಧಾನ
ಮಂತ್ರಗಳ ಪದವಿಭಾಗವಿಚಾರ ಇತ್ಯಾದಿ
ವೇಧಾಧ್ಯಯನವನ್ನು ಅರ್ಥವಿಲ್ಲದೆ ಕಂಠ ಪಾಠಮಾಡುವ ಪುರುಷನ ನಿಂದೆ
ಉತ ತ್ವಂ ಸಖ್ಯೇ ಎಂಬ ಋಕ್ಕಿನ ಅರ್ಥವು
ಮೃಗೋ ನ ಭೀಮಃ ಎಂಬ ಋಕ್ಕಿನ ವಿವರಣೆ
ಎರಡನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯ
ನಿರ್ವಚನಶಬ್ದಾರ್ಥವು ಇತ್ಯಾದಿ
ಧಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ವರ್ಣವ್ಯತ್ಯಾಸ, ಲೋಪ ಇತ್ಯಾದಿ
ಶಬ್ದಗಳ ಅರ್ಥವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವಿಶೇಷಸಂಗತಿಗಳು
ಗುರುವಿಗೂ ಶಿಷ್ಯನಿಗೂ ಇರುವ ಮಧುರಸಂಬಂಧ ಇತ್ಯಾದಿ
ನಿಘಂಟುವಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಶಬ್ದಗಳಿಗೆ ಅರ್ಥವನ್ನೂ ರೂಪನಿಷ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸೂಚನೆಗಳು
ಗೌಃ ಮೊದಲಾದ ೨೧ ಪೃಥಿವೀನಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಈ ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದಕ್ಕೂ ವಿವರಿಸಿರುವ ವ್ಯಾಕರಣನಿಷ್ಪತ್ತಿಯು
ಗೌಃ ಮೊದಲಾದ ಶಬ್ದಗಳ ಅರ್ಥವಿವರಣೆ ಇತ್ಯಾದಿ
ಹೇಮ ಮೊದಲಾದ ಹದಿನೈದು ಹಿರನಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಆ ಶಬ್ದಗಳ ವ್ಯಾಕರಣನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಮತ್ತು ಅರ್ಥವಿವರಣೆ
ಅಂಬಂರಂ ಮೊದಲಾದ ೧೬ ಅಂತರಿಕ್ಷನಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ರೂಪನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಮತ್ತು ಅರ್ಥವಿವರಣೆ
ಸ್ವಃ ಪೃಶ್ನಿ ಮೊದಲಾದ ಆರು, ಸಾಧಾರಣ ನಾಮಗಳು
ಖೇದಯಃ ಮೊದಲಾದ ೧೫ ರಶ್ಮಿನಾಮಗಳು
ಆತಾಃ ಮೊದಲಾದ ೮ ದಿಙ್ನಾಮಗಳು
ಶ್ಯಾವೀ ಮೊದಲಾದ ೨೩ ರಾತ್ರಿನಾಮಗಳು
ವಿಭಾವರೀ ಮೊದಲಾದ ೧೬ ಉಷೋನಾಮಗಳು
ವಸ್ತೋಃ ಮೊದಲಾದ ೧೨ ಅಹರ್ನಾಮಗಳು
ಅದ್ರಿಃ ಮೊದಲಾದ ೩೦ ಮೇಘನಾಮಗಳು
ಶ್ಲೋಕಃ ಮೊದಲಾದ ೫೭ ವಾಙ್ನಾಮಗಳು
ಅರ್ಣಃ ಮೊದಲಾದ ೧೦೧ ಉದಕನಾಮಗಳು
ಅವನಯಃ ಮೊದಲಾದ ೩೭ ನದೀನಾಮಗಳು
ಅತ್ಯಃ ಮೊದಲಾದ ೨೬ ಅಶ್ವನಾಮಗಳು
ಹರೀ ಇಂದ್ರಸ್ಯ ಮೊದಲಾದ ೧೦ ದೇವತೆಗಆಳ ವಾಹನನಾಮಗಳು
ಹರೀ ಇಂದ್ರಸ್ಯ ಮೊದಲಾದ ಪ್ರಕಾಶಿಸುವುದು ಎಂಬ ಅರ್ಥವುಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು
ಜಮತ್ ಮೊದಲಾದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಎಂಬರ್ಥವುಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು
ಮೂರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
ಅಪಃ ಮೊದಲಾದ ೨೬ ಕರ್ಮನಾಮಗಳು
ತುಕ್ ಮೊದಲಾದ ೧೫ ಪುತ್ರಾದಿಸಂತತಿ ನಾಮಗಳು
ಮನುಷ್ಯಃ ಮೊದಲಾದ ೨೫ ಮನುಷ್ಯನಾಮಗಳು
ಆಯತೀ ಮೊದಲಾದ ೧೨ ಬಾಹುನಾಮಗಳಹೆಸರುಗಳು
ಅಗ್ರುವಃ ಮೊದಲಾದ ೨೨ ಬೆರಳುಗಳ ಹೆಸರುಗಳು
ವಶ್ಮಿ ಮೊದಲಾದ ೧೮ ಅಪೇಕ್ಷಿಸು ಎಂಬರ್ಥವುಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು
ಅಂಧಃ ಮೊದಲಾದ ೨೮ ಅನ್ನನಾಮಗಳು
ಆವಯತಿ ಮೊದಲಾದ ೧೦ ತಿನ್ನು ಎಂದರ್ಥವುಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು
ಓಜಃ ಮೊದಲಾದ ೨೮ ಬಲನಾಮಗಳು
ಮಘಂ ಮೊದಲಾದ ೨೮ ಧನನಾಮಗಳು
ಆಘ್ನ್ಯಾಮೊದಲಾದ ಗೋನಾಮಗಳು
ರೇಳತೇ ಮೊದಲಾದ ೧೦ ಕೋಪಗೊಳ್ಳು ಎಂಬ ಅರ್ಥವುಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು
ಹೇಳಃ ಮೊದಲಾದ ೧೧ ಕ್ರೋಧನಾಮಗಳು
ವರ್ತತೇ ಮೊದಲಾದ ೧೦೨ ಗತ್ಯರ್ಥಕ ನಾಮಗಳು
ನು ಮೊದಲಾದ ೨೬ ಶೀಘ್ರವಾಚಕನಾಮಗಳು
ತಳಿತ್ ಮೊದಲಾದ ೧೧ ಕಾಂತಿನಾಮಗಳು
ರಣಃ ಮೊದಲಾದ ೪೬ ಯುದ್ಧನಾಮಗಳು
ಇನ್ವತಿ ಮೊದಲಾದ ೧೦ ವ್ಯಾಪಿಸು ಎಂಬರ್ಥವುಳ್ಳ ನಾಮಗಳು
ವಭ್ನೋತಿ ಮೊದಲಾದ ೩೩ ಕೊಲ್ಲು ಎಂಬರ್ಥವುಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು
ದಿದ್ಯುತ್ ಮೊದಲಾದ ೧೮ ವಜ್ರಾಯುಧನಾಮಗಳು
ಇರಜ್ಯತಿ ಮೊದಲಾದ ೪ ಐಶ್ವರ್ಯವಾಚಕನಾಮಗಳು
ರಾಷ್ಟ್ರೀ ಮೊದಲಾದ ೪ ಈಶ್ವರನಾಮಗಳು
ಉರು ಮೊದಲಾದ ೧೨ ಬಹು (ಬಹಳ) ಎಂಬರ್ಥವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ನಾಮಗಳು
ಋಹನ್ ಮೊದಲಾದ ೧೧ ಹ್ರಸ್ವನಾಮಗಳು
ಮಹತ್ ಮೊದಲಾದ ೨೫ ಮಹತ್ (ದೊಡ್ಡದು) ಎಂಬ ಅರ್ಥವುಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು
ಗಯಃ ಮೊದಲಾದ ೨೨ ಗೃಹನಾಮಗಳು
ಇರಜ್ಯತಿ ಮೊದಲಾದ ೧೦ ಪರಿಚರಣ (ಸೇವೆ) ಎಂಬರ್ಥವುಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು
ಶಿಂಬಾತಾ ಮೊದಲಾದ ೨೦ ಸುಖನಾಮಗಳು
ನಿರ್ಣಿಕ್ ಮೊದಲಾದ ೧೬ ರೂಪನಾಮಗಳು
ಅಸ್ರೇಮಾಃ ಮೊದಲಾದ ೧೦ ಪ್ರಶಸ್ಯ (ಉತ್ತಮ) ನಾಮಗಳು
ಕೇತು ಮೊದಲಾದ ೧೧ ಪ್ರಜ್ಞಾನಾಮಗಳು
ಬಟ್ ಮೊದಲಾದ ೬ ಸತ್ಯನಾಮಗಳು
ಚಿಕ್ಯತ್ ಮೊದಲಾದ ೮ ನೋಡು ಎಂಬರ್ಥವುಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು
ಹಿಕಂ ಮೊದಲಾದ ೯ ಸರ್ವಪದ ಸಮಾಮ್ನಾತಗಳು
ಇದಮಿವ ಮೊದಲಾದ ೧೨ ಉಪಮಾನಗಳು
ಅರ್ಚತಿ ಮೊದಲಾದ ೪೪ ಅರ್ಚನ (ಪೂಜೆ) ಎಂಬರ್ಥವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಶಬ್ದಗಳು
ವಿಪ್ರಃ ಮೊದಲಾದ ೨೪ ಮೇಧಾವೀ (ಚತುರತೆಯನ್ನು) ಸೂಚಿಸುವ ಶಬ್ದಗಳು
ರೇಭಃ ಮೊದಲಾದ ೧೩ ಸ್ತೋತ್ರಮಾಡುವವರ ಹೆಸರುಗಳು
ಯಜ್ಞಃ ಮೊದಲಾದ ೧೫ ಯಜ್ಞನಾಮಗಳು
ಭಾರತಾಃ ಮೊದಲಾದ ೮ ಋತ್ವಿಙ್ನಾಮಗಳು
ಈಮಹೇ ಮೊದಲಾದ ೧೭ ಯಾಚಿಸು ಎಂಬರ್ಥವುಳ್ಳ ಪದಗಳು
ದಾತಿ ಮೊದಲಾದ ೧೦ ಕೊಡು (ಪಾನಮಾಡು) ಎಂಬರ್ಥವಿರುವ ಶಬ್ದಗಳು
ಪರಿಸ್ರವ ಮೊದಲಾದ ೪ ಅಧ್ಯೇಷಣ ನಾಮಗಳು
ಸ್ವಪಿತಿ ಮೊದಲಾದ ೨ ನಿದ್ರೆಮಾಡು ಎಂಬರ್ಥವುಳ್ಳ ಪದಗಳು
ಕೂಪಃ ಮೊದಲಾದ ೧೪ ಸ್ತೇನ (ಕಳ್ಳರ) ನಾಮಗಳು
ನಿಣ್ಯಂ ಮೊದಲಾದ ೬ ಅಂತರ್ಹಿತ ನಾಮಗಳು
ಆಕೇ ಮೊದಲಾದ ೫ ದೂರ ನಾಮಗಳು
ಪ್ರತ್ನಂ ಮೊದಲಾದ ೬ ಪುರಾಣ (ಹಿಂದಿನ) ನಾಮಗಳು
ನವಂ ಮೊದಲಾದ ೬ ನವ (ನೂತನ) ನಾಮಗಳು
ಪ್ರಪಿನ್ವೇ ಮೊದಲಾದ ೨೬ ದಿಕ್ಕುಗಳ ನಾಮಗಳು
ಸ್ವಧೇ ಮೊದಲಾದ ೨೪ ದ್ಯಾವಾಪೃಥಿವೀ ನಾಮಗಳು
ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
ಐದನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
ಆರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು