ಗ್ರಂಥರತ್ನಮಾಲಾ

ಭವಿಷ್ಯಮಹಾಪುರಾಣಂ – ಭಾಗ – ೧೧: ಉತ್ತರಪರ್ವ – ದ್ವಿತೀಯ ಸಂಪುಟ

ಆರಂಭಿಕ ಪುಟ ಅನುವಾದಕರು: ಶ್ರೀ ಚನ್ನಕೇಶವಯ್ಯ ಬಿ.

ವಿಷಯಾನುಕ್ರಮಣಿಕೆ

೫೧ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಶುಭಸಪ್ತಮೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಇದು ಆಶ್ವಯುಜ ಶುಕ್ಲ ಸಪ್ತಮಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಮಾಡತಕ್ಕದ್ದು. ವ್ರತವಿಧಾನ. ಕಪಿಲವರ್ಣದ ಗೋವಿಗೆ ಪೂಜೆ. ದಾನಮಾಡಬೇಕಾದ ವಸ್ತುಗಳು. ಪ್ರಾಶನದ್ರವ್ಯಗಳು. ಸಂತರ್ಪಣೆ, ಪ್ರತಿತಿಂಗಳ ಶುಕ್ಲ ಸಪ್ತಮಿಯಲ್ಲಿ ವ್ರತಾಚರಣೆ. ವರ್ಷಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಶಯ್ಯಾದಾನ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೫೨ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಸ್ನಪನಸಪ್ತಮೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ರೋಗ, ದಾರಿದ್ರ್ಯ, ಮೃತಪುತ್ರತ್ವ ಪರಿಹಾರಾರ್ಥವಾದ ವ್ರತವಿದು. ಸೂರ್ಯನು ಕೃತವೀರ್ಯನಿಗೆ ಉಪದೇಶಿಸಿದ ಸಪ್ತಮೀ ಸ್ನಾನವಿಧಾನ. ಹೋಮ, ಗೋದಾನಾದಿಗಳು. ಈ ವ್ರತಾಚರಣೆಯಿಂದ ಮೃತಪುತ್ರನಾಗಿದ್ದ ಕೃತವೀರ್ಯನು ಕಾರ್ತವೀರ್ಯನನ್ನು ಪಡೆದುದು.
೫೩ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಅಚಲಾಸಪ್ತಮೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಮಗಧರಾಜನ ವೇಶ್ಯೆ ಇಂದುಮತಿಗೆ ವಸಿಷ್ಠರಿಂದ ಉಕ್ತವಾದ ವ್ರತವಿದು. ವ್ರತವಿಧಾನ. ಮಾಘ ಶುಕ್ಲ ಸಪ್ತಮೀ ಉಷಃ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆ ತಟಾಕದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ದೀಪಹೊತ್ತಿಸಿ ತೇಲಿಬಿಟ್ಟು ಜಲವನ್ನಲುಗಿಸುವುದು. ಮಾಕರೀ ಸಪ್ತಮಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ. ಚಂದನದಿಂದ ಪದ್ಮಾಕೃತಿರಚನೆ. ದಳದಲ್ಲಿ ದ್ವಾದಶಾದಿತ್ಯರ ಪೂಜೆ. ತಾಳಧ್ವನಿಮಾಡುವುದು. ತಾಳದಾನಮಂತ್ರ.
೫೪ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಬುಧಾಷ್ಟಮೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಬೇಟೆಗೆ ಹೋದ ಇಲನೆಂಬ ರಾಜನಿಗೆ ಸ್ತ್ರೀತ್ವಪ್ರಾಪ್ತಿ. ಅಷ್ಟಮೀದಿನ ಆ ಸ್ತ್ರೀಯನ್ನು ಬುಧನು ವರಿಸಿ ಪುರೂರವನೆಂಬ ಪುತ್ರನನ್ನು ಪಡೆದುದು, ಚಂದ್ರವಂಶಾರಂಭ. ಅದರಿಂದ ಈ ವ್ರತಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದವಿಚಾರ. ಈ ವ್ರತಾಚರಣದ ಪುಣ್ಯದಿಂದ ಯಮನಪತ್ನಿ ಶಾಮಲೆಯು ತನ್ನ ತಾಯಿ ಊರ್ಮಿಳೆಯ ನರಕವಾಸವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿದುದು. ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷದ ಅಷ್ಟಮಿಗೆ ಬುಧವಾರ ಕೂಡಿಬಂದದಿನ ಕಲಶಸ್ಥಾಪನೆ, ಪೂಜೆ, ಎಂಟುಸಲ ವ್ರತಾಚರಣೆ. ಪ್ರತಿಸಲವೂ ಎಂಟುಮಂದಿ ವಿಪ್ರರಿಗೆ ಭೋಜನ, ದಾನಾದಿಗಳು.
೫೫ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಕಂಸವಧಾನಂತರ ಜನರ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಂತೆ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ಈ ವ್ರತಕ್ಕೆ ಸಮ್ಮತಿಸಿದ್ದು. ವ್ರತವಿಧಾನ. ಸೂತಿಕಾಗೃಹರಚನೆ. ವಸುದೇವಾದಿ ವಿಗ್ರಹಸ್ಥಾಪನೆ. ಪೂಜಾಮಂತ್ರ. ಚಂದ್ರಾರ್ಘ್ಯಮಂತ್ರ. ದಾನ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಭೋಜನ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೫೬ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ದೂರ್ವಾಷ್ಟಮೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ದೂರ್ವೆಯ ಉತ್ಪತ್ತಿವಿಧಾನ. ಅದಕ್ಕೆ ಅಜರಾಮರತ್ವವುಂಟಾದ ಬಗೆ. ಭಾದ್ರಪದ ಶುಲ್ಕ ಅಷ್ಟಮಿಯಲ್ಲಿ ದೂರ್ವಾಪೂಜೆ. ಪ್ರಾರ್ಥನಾಮಂತ್ರ. ದಾನ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೫೭ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಕೃಷ್ಣಾಷ್ಟಮೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಮಾರ್ಗಶಿರ ಕೃಷ್ಣ ಅಷ್ಟಮಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭ. ಶಂಕರನಾಮ ಪೂರ್ವಕ ಲಿಂಗಾರ್ಚನೆ. ತಿಲಹೋಮ. ಗೋಮೂತ್ರ ಪ್ರಾಶನೆ. ಹೀಗೆಯೇ ಇತರ ಮಾಸಕ್ಕೆ ಉಕ್ತವಾದ ನಾಮಗಳು. ಮತ್ತು ಪ್ರಾಶನದ್ರವ್ಯ. ವರ್ಷಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಣ ಕ್ರಮ, ಫಲಶ್ರುತಿ.
೫೮ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಅನಘಾಷ್ಟಮೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಅತ್ರಿಗೆ ದತ್ತ, ಅನಘ, ಎಂಬ ಪುತ್ರರಿದ್ದುದು. ಜಂಭಾಸುರನ ಬಾಧೆಯಿಂದ ದೇವತೆಗಳು ಅನಘನ ಮರೆಹೊಕ್ಕುದು. ಸಮಾಧಿಯೋಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಅನಘನನ್ನು ರಾಕ್ಷಸರು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹೋದುದು. ದತ್ತನ ಧ್ಯಾನಾಗ್ನಿಯಿಂದ ರಾಕ್ಷಸರ ನಾಶ. ಕಾರ್ತವೀರ್ಯನು ತಪೋನಿಷ್ಠ ಮುನಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಶುಶ್ರೂಷೆ. ಅವನಿಗೆ ಆದ ವರಪ್ರದಾನ. ಕಾರ್ತವೀರ್ಯನ ವಿಖ್ಯಾತಿ. ರಾವಣನನ್ನು ಗೆದ್ದದು. ಅನಘನ ಅನುಗ್ರಹದ ಕಾರಣದಿಂದ ವ್ರತಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದ ವಿಚಾರ. ವ್ರತವಿಧಾನ. ಮಾರ್ಗಶಿರ ಕೃಷ್ಣ ಅಷ್ಠಮೀ ದಿನ ಈ ವ್ರತಾಚರಣ. ಅನಘದಂಪತಿ ಪೂಜೆ.
೫೯ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಸೋಮಾಷ್ಟಮಿ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಶುಕ್ಲಾಷ್ಟಮಿಯು ಸೋಮವಾರ ಯುತವಾಗಿಬಂದಾಗ ಮಾಡತಕ್ಕವ್ರತ. ಸ್ವರ್ಣಪ್ರತಿಮಾರಚನೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಹರಿಹರರ ಆವಾಹನ. ಪೂಜೆ, ಹೋಮಾದಿಗಳು. ಅಷ್ಟಮಿ ಭಾನುವಾರವಾದರೂ ಈ ವ್ರತಮಾಡಬಹುದಾದ ವಿಚಾರ. ವರ್ಷಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಣಕ್ರಮ. ಧ್ಯಾನ. ಅರ್ಚನಾಕ್ರಮ.
೬೦ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಶ್ರೀವೃಕ್ಷನವಮಿ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಬಿಲ್ವವಕ್ಷಕ್ಕೆ ಶ್ರೀವೃಕ್ಷವೆಂಬ ಹೆಸರುಬಂದ ಪ್ರಕಾರ. ಭಾದ್ರಪದ ಶುದ್ಧ ನವಮೀ ದಿನ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಶ್ರೀವೃಕ್ಷಾರ್ಚನೆ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೬೧ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಧ್ವಜನವಮಿ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಮಹಿಷಾಸುರ ವಧಾನಂತರ ಅವನ ಪುತ್ರ ರಕ್ರಾಸುರನು ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ದೇವನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಿ ವರಪಡೆದುದು. ದೇವತೆಗಳ ಮೇಲೆ ಅವನ ಧಾಳಿ. ಅವರು ಕರಛತ್ರದಲ್ಲಿದ್ದ ದೇವಿಯ ಸನ್ನಿಧಿಗೆ ಬಂದು ನವದುರ್ಗಾ ಸುತ್ತಿಮಾಡಿದ್ದು. ದೇವಿಯು ನವಮೀ ದಿನ ಬಂದು, ಪ್ರಮುಖ ದಾನವರನ್ನು ಕೊಂದು, ಅವರಿಗೆ ಅಂಕಿತವಾದ ಧ್ವಜಕೊಟ್ಟದ್ದು. ಅದರಿಂದ ವ್ರತಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದುದು. ಪುಷ್ಯ ಶುದ್ಧ ನವಮಿ ದಿನ ದೇವರಪೂಜೆ, ಬಲಿಪ್ರದಾನ, ಧ್ವಜಾರೋಹಣ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ಕುಮಾರೀ ಭೋಜನ, ಇತ್ಯಾದಿ ವಿಚಾರ.
೬೨ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಉಲ್ಕಾನವಮಿ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ತಾರಕಾಸುರ ಬಾಧಾನಿವೃತ್ತಿಗೆ ಕಶ್ಯಪರಿಂದ ಉಕ್ರನಾದ ವ್ರತವಿದು, ಆಶ್ವಯುಜ ಶುಕ್ಲ ನವಮಿ ದುರ್ಗಾಪೂಜೆ, ನೈವೇದ್ಯವಸ್ತು, ಪ್ರಾರ್ಥನಾಮಂತ್ರ, ಕುಮಾರೀಪೂಜೆ, ಅರವತ್ತು ತೃಣ ಜ್ವಾಲಾಪ್ರಕಾಶದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಭೋಜನ, ಕನ್ಯೆಯರಿಗೆ ದಾನ, ವಿಪ್ರರಿಗೆ ಗೋದಾನ, ಶತ್ರುಹೃದಯದಲ್ಲಿದೇವಿ ಉಲ್ಕೆಯಂತೆ ಜ್ವಲಿಸುವುದರಿಂದ ವ್ರತಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದ ವಿಚಾರ.
೬೩ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ದಶಾವತಾರ ಚರಿತ್ರವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಭೃಗುವು ತನ್ನ ಶಿಷ್ಯರಾದ ರಾಕ್ಷಸರ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಪತ್ನಿಗೆ ವಹಿಸಿ ತಾನು ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಹೋದ್ದು. ಆ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣು ಬಂದು ದೈತ್ಯರನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದ್ದು. ಆಕೆ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಶಾಪಕೊಡುವ ವೇಳೆಗೆ ಅವಳ ಶಿರಚ್ಛೇದ, ಹಿಂದಿರುಗಿಬಂದ ಭೃಗುವು ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಹತ್ತುಸಾರಿ ಜನಿಸೆಂದು ಶಾಪಕೊಟ್ಟಿದ್ದು, ಭಾದ್ರ ಶುಕ್ಲ ದಶಮೀದಿನ ಈ ವ್ರತ, ಪೂಜಾಮಂತ್ರ, ಹತ್ತುವರ್ಷ ಆಚರಣೆ, ವರ್ಷವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಕ್ಷ್ಯ, ಜಲಾಶಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ಭಕ್ಷಣೆ, ಫಲಶ್ರುತಿ.
೬೪ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಆಶಾದಶಮಿ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ದಮಯಂತಿಯು ಪತಿಯನ್ನಗಲಿ ತಂದೆಯ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಪತಿಸಂಗ ಪ್ರಾಪ್ತಿಗಾಗಿ ವಿಪ್ರರ ಉಕ್ತೆಯಂತೆ ಈ ವ್ರತಮಾಡಿ ಫಲಪಡೆದುದು. ಪ್ರತಿಮಾಸದ ಶುಕ್ಲ ದಶಮಿ ದಿನ ನಿತ್ಯ ದೇವಾರ್ಚನೆ, ರಾತ್ರಿ ಮನೆ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ದಿಗ್ದೇವತಾ ಕೃತಿರಚನೆ, ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಪೂಜಾದಿಗಳು ಗ್ರಹನಕ್ಷತ್ರ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ಜಾಗರಣೆ, ಬೆಳಗ್ಗೆ ದಾನ, ದಕ್ಷಿಣೆ, ಭೋಜನ.
೬೫ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ತಾರಕದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ವಿದರ್ಭದ ಕುಶಧ್ವಜ ರಾಜನ ಅಲಕ್ಷ್ಯವರ್ತನೆಯಿಂದ ಅವನಿಗೆ ಉಂಟಾದ ಹೀನಜನ್ಮಗಳು. ಅವನು ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ತಾರಕದ್ವಾದಶಿ ವ್ರತಮಾಡಿದ್ದುದರಿಂದ ಈ ಜನ್ಮಗಳು ಬೇಗ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಪುನಃ ರಾಜನಾದ್ದು. ವ್ರತವಿಧಾನ, ಮಾರ್ಗಶಿರ ಶುಕ್ಲ ದ್ವಾದಶಿಯಿಂದ ಪ್ರಾತಿತಿಂಗಳಲ್ಲೂ ಆಚರಣೆ, ವರ್ಷಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನ.
೬೬ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಅರಣ್ಯದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಸೀತಾದೇವಿಯು ಆಚರಿಸಿದ ವ್ರತವಿದು. ಮಾರ್ಗಶಿರ ಶುಕ್ಲ ಏಕಾದಶೀ ವಿಷ್ಣುಪೂಜಾ, ಜಾಗರಣ, ಮಾರನೇದಿನ ಮುನಿಗಳಿಗೆ ವನದಲ್ಲಿ ಉಪಹಾರಸಮರ್ಪಣೆ, ಒಂದು ವರ್ಷ ಆಚರಣೆ, ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಅರ್ಹವಾದ ಇತರ ಮಾಸಗಳು, ವನವಾಸಿಗಳಿಗೂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯರಿಗೂ ಅರ್ಪಿಸುವ ಭೋಜನವಸ್ತು, ಬಂಧು ಭಾತ್ಯವರ್ಗಸಹಿತ ವನಭೋಜನ
೬೭ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ರೋಹಿಣೀಚಂದ್ರ ವ್ರತವರ್ಣಣೆ
- ಶ್ರಾವಣ ಕೃಷ್ಣ ಏಕಾದಶಿಯಲ್ಲಿ ಜಲಾಶಯತೀರದಲ್ಲಿ ಪಿಷ್ಟದಿಂದ ರೋಹಿಣೀ ಚಂದ್ರರಚನೆ, ಪೂಜೆ, ನಿವೇದಿಸಬೇಕಾದ ಭಕ್ಷ್ಯ, ವಿಪ್ರನಿಗೆ ನೈವೇದ್ಯವಸ್ತುದಾನ, ಜಲದಲ್ಲಿಳಿದು ಚಂದ್ರಧ್ಯಾನ ಮಾರನೆದಿನ ವಿಪ್ರಸಂತರ್ಪಣೆ, ಫಲಶ್ರುತಿ, ಈ ವ್ರತಮಾಡಿ ಸಫಲಿಗಳಾದವರ ನಿದರ್ಶನ.
೬೮ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಅವಿಯೋಗ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಭಾದ್ರ ಶುಕ್ಲ ದ್ವಾದಶಿ ಸ್ನಾನಾಹ್ನಿಕಾನಂತರ ಉನ್ನತಪ್ರದೇಶ ರಚಿತಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ಪಾರ್ವತೀ ಶಿವ, ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣ, ಸಾವಿತ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮ, ರಾಜ್ಞೀ ರವಿ, ಈ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಪೂಜೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಉಕ್ತಮಂತ್ರಗಳು, ಅವರ ಪ್ರೀತ್ಯರ್ಥವಾದ ದಾನಾದಿಗಳು ಫಲಶ್ರುತಿ.
೬೯ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಗೋವತ್ಸದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಶಿವನ ಅನುಗ್ರಹ ಸಂಪಾದನಾರ್ಥವಾಗಿ ಮುನಿಗಳ ಪ್ರಯತ್ನ, ಪಾರ್ವತಿಯು ಗೋರೂಪವೂ, ಶಿವನು ಅದರ ಸ್ವಾಮಿಯಾದ ಮುದುಕನೂ ಆಗಿ, ಮುನಿಗಳ ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥವಾಗಿ ಅವರ ಕುಲಪತಿಯಲ್ಲಿ ಆ ಗೋವನ್ನು ನ್ಯಾಸವಾಗಿಟ್ಟುದು, ಕೂಡಲೆ ಶಿವನು ವ್ಯಾಘ್ರವಾಗಿ ಭೀತಿಪಡಿಸಿದ್ದು, ಅವರು ಬ್ರಹ್ಮನು ತಮಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದ ದುಂಡಾಗಿರಿ ಘಂಟೆಯನ್ನು ಬಾರಿಸಿದ್ದು, ಶಿವನು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ, ಆ ದಿನವು ಕಾರ್ತಿಕ ಶುಕ್ಲ ದ್ವಾದಶೀ ಆದ್ದರಿಂದ ಆ ದಿನ ಈ ವ್ರತ ನಡೆಸುವ ರೂಢಿ, ಇದು ನಡೆದ ಜಂಬೂಮಾರ್ಗ ಕ್ಷೇತ್ರಮಹಿಮಾ, ಗೋವಿನ ಅವಯವದಲ್ಲಿರುವ ದೇವತೆಗಳು, ಇದನ್ನಾಚರಿಸಿದ ಉತ್ತಾನಪಾದನ ಪತ್ನಿ ಶುಘ್ನಿಯು ಮೃತಪುತ್ರತ್ವವಿಲ್ಲದವಳಾದ್ದು, ವ್ರತವಿಧಾನ.
೭೦ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಗೋವಿಂದ ಶಯನೋತ್ಥಾಪನ ದ್ವಾದಶೀವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಶಯನ ಉತ್ಥಾಪನದ ಕಾಲಗಳು. ಶಯನದ ದಿನದ ಪೂಜಾವಿಧಾನ. ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯ ನಿಯಮಪರಿಗ್ರಹ. ನಿಯಮಾರ್ಥವಾಗಿ ವಸ್ತುವರ್ಜನದ ಫಲ. ಭಾದ್ರಪದದಲ್ಲಿ ಮಾಡಬೇಕಾದ ದಾನ. ವಿಷ್ಣು ಶಯನದ ಕಾರಣ. ಕಾರ್ತಿಕದಲ್ಲಿ ಉತ್ಥಾಪನಮಂತ್ರ. ರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೭೧ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ನೀರಾಜನದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ರಾವಣನಿಗೂ ಅಂಜದೆ ಇರುವ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವುಳ್ಳ ಅಜಪಾಲನು ವ್ರತವನ್ನು ರೂಢಿಗೆ ತಂದುದು. ಜ್ವರನು ಅಜಪಾಲನ ಮಾತಿನಂತೆ ಮಾಡಿದ ಕಾರ್ಯ. ವ್ರತವಿಧಾನ. ಕಾರ್ತಿಕ ಶುಕ್ಲ ದ್ವಾದಶಿ ಪ್ರದೋಷದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುಪೂಜೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಜತೆ ಅರ್ಚಿಸಬೇಕಾದ ದೇವತಾದಿಗಳು, ಪೂಜೆ, ನೀರಾಜನ, ಗೋವುಗಳಿಗೆ ಅಲಂಕಾರ ಪೂಜೆ. ಭೂಪರಿಗೆ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಸುವಾಸಿನಿಯರಿಂದ ನೀರಾಜನ. ರಾಜಚಿಹ್ನೆಗಳಿಗೆ ನೀರಾಜನ. ಇದರ ಫಲ.
೭೨ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಭೀಷ್ಮಪಂಚಕ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಭೀಷ್ಮಶಬ್ಧಾರ್ಥ. ಈ ವ್ರತಕ್ಕೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು. ಕಾರ್ತಿಕ ಶುಕ್ಲ ಏಕಾದಶೀ ನಿಯಮೋಪವಾಸ, ಪೂಜಾ, ನೈವೇದ್ಯ, ಜಪ, ಹೋಮಾದಿಗಳು. ಸಂಧ್ಯಾಜಪ, ಭೂಶಯನ. ಪ್ರತಿದಿನ ಪೂಜಿಸಬೇಕಾದ ಬೇರೆಬೇರೆ ಅವಯವಗಳು. ಪ್ರಾಶನದ್ರವ್ಯ. ಕೊನೆಯ ದಿನದ ವಿಧಾನ. ದಾನಾದಿಗಳು. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೭೩ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಮಲ್ಲದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಮಲ್ಲರೊಡನೆ ಕೃಷ್ಣನ ಗೆಳೆತನ. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮಲ್ಲಗೋಪರ ಹೆಸರು. ಅವರ ಭಕ್ತಿ. ಪೂಜಾದಿಗಳು. ವ್ರತವಿಧಾನ. ಇಚ್ಛೆಬಂದ ದ್ವಾದಶಿಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿ ಹನ್ನೆರಡು ತಿಂಗಳಲ್ಲೂ ವ್ರತಾಚರಣೆ. ವಟವೃಕ್ಷಮೂಲದಲ್ಲಿ ಹರಿಪೂಜೆ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೭೪ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಭೀಮದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಪುಲಸ್ತ್ಯನು ಭೀಮರಾಜನಿಗೆ ಈ ವ್ರತವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದುದು. ಮಾಘ ಶುಕ್ಲ ದ್ವಾದಶಿ ಆರಂಭ. ಮಂಟಪ, ಕುಂಡ, ಮಂಡಲಾದಿ ರಚನೆ. ಕರ್ಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಜನಾರ್ದನಾವಾಹನೆ. ಹೋಮ. ಗ್ರಹಾರಾಧನೆ. ಯಜಮಾನನಿಗೆ ರಾತ್ರಿ ಸಚ್ಛಿದ್ರ ಕಲಶಾಭಿಷೇಕ. ಮಾರನೆಯದಿನ ಪಾರಣೆ. ಹವಿಷ್ಯಾನ್ನಭೋಜನ.
೭೫ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಶ್ರವಣದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಭಾದ್ರಪದ ದ್ವಾದಶಿ ಶ್ರವಣನಕ್ಷತ್ರ ಬುಧವಾರಯುತವಾಗಿದ್ದರೆ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ. ಆ ದಿನದ ವ್ರತವಿಧಾನ. ಅಂಗಪೂಜೆಯ ನಾಮ. ನೈವೇದ್ಯ. ಉದಕುಂಭದಾನ. ವ್ರತ ಮಹಿಮಾನಿದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ವೈಶ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರೇತ ಇವರ ಕಥೆ.
೭೬ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ವಿಜಯಶ್ರವಣದ್ವಾದಶಿ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಏಕಾದಶೀಶ್ರವಣನಕ್ಷತ್ರಯುತವಾದರೆ ವಿಜಯಸಂಜ್ಞೆ. ವಿಷ್ಣುವು ವಾಮನಾವತಾರ ಮಾಡಿಬಲಿಚಕ್ರವರ್ತಿಯನ್ನು ಜಯಿಸಿದ ದಿನವಾದ್ದರಿಂದ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದ ವಿಚಾರ. ಇದೇ ರೀತಿ ವಿಜಯಸಂಜ್ಞೆ ಪಡೆದ ಇನ್ನೊಂದರ ಲಕ್ಷಣ. ಆ ದಿನದ ವ್ರತವಿಧಾನ ಕಲಶಸ್ಥಾಪನೆ. ಅದರ ಜತೆ ಇರಿಸಬೇಕಾದ ಕಮಂಡಲಾದಿಗಳು. ಕಲ್ಪೋಕ್ತ ಪೂಜಾಮಂತ್ರ. ಜಾಗರಣ. ಮಾರನೆದಿನದ ದಾನಫಲ.
೭೭ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಿದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಪುಷ್ಯದಿಂದ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾಂತ್ಯದ ಆರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಪೂಜೆಗೆ ಉಕ್ತವಾದ ರಹಸ್ಯನಾಮ. ಪೂಜಾಕ್ರಮ. ಪ್ರಾಶನದ್ರವ್ಯ. ವ್ರತಿಗೆ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ವರ್ಜ್ಯವಸ್ತು. ಪ್ರತಿಮಾಸದಲ್ಲೂ ವ್ರತ. ವರ್ಷದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನ. ಫಲ.
೭೮ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಗೋವಿಂದದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಪುಷ್ಯ ದ್ವಾದಶೀ ಉಪವಾಸ. ಗೋವಿಂದನಾಮ ಹೇಳಿ ಅರ್ಚನೆ, ಜಪ, ಜಾಗರಣೆ, ಮಾರನೇದಿನ ಪೂಜೆ. ವಿಪ್ರ ಸಂತರ್ಪಣಾದಿಗಳು. ಹನ್ನೆರಡು ತಿಂಗಳ ಆಚರಣ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯ. ಗೋಪೂಜೆ. ಗೋಗ್ರಾಸ ಸಮರ್ಪಣೆ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೭೯ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಅಖಂಡದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಯಥೋಕ್ತ ಕ್ರಮವೈಕಲ್ಯದ ದುಷ್ಫಲ. ಅದರ ಪರಿಹಾರಾರ್ಥವಾದ ವ್ರತವಿದು. ಮಾರ್ಗಶಿರ ಶುಕ್ಲ ದ್ವಾದಶಿ ಆರಂಭ. ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಥಮ ಪಾರಣೆ. ಈ ನಾಲ್ಕು ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಯವಪಾತ್ರ ದಾನ. ಚೈತ್ರಾದಿ ನಾಲ್ಕು ಮಾಸ ಪೃಥಕ್ಪಾರಣೆ. ಸಕ್ತುಪಾತ್ರ ದಾನ. ಶ್ರಾವಣಾದಿ ನಾಲ್ಕು ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ತಿಕದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಪಾರಣೆ. ಘೃತಪಾತ್ರ ದಾನ. ವರ್ಷಾಂತ್ಯ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನ.
೮೦ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಮನೋರಥದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಫಾಲ್ಗುಣ ಶುಕ್ಲ ಏಕಾದಶೀ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳುಗಳಿಗೆ, ಕಾರ್ತಿಕಾದಿ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳುಗಳಿಗೆ, ಬೇರೆಬೇರೆಯಾಗಿ ಪೂಜಾಪುಷ್ಪ. ಪ್ರಾಶನದ್ರವ್ಯ, ನಿವೇದನವಸ್ತು. ವರ್ಷಾಂತ್ಯ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಅಭಿಷೇಕ ದಾನಾದಿಗಳು. ಇದನ್ನು ಆಚರಿಸಿ ಸಫಲರಾದವರ ನಿದರ್ಶನ.
೮೧ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಉಲ್ಕಾದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣಣೆ
- ಮಾಘ ಕೃಷ್ಣ ದ್ವಾದಶಿಯು ಪೂರ್ವಷಾಢ ಮೂಲಾಯುಕ್ತವಾದಾಗ ಪ್ರಾರಂಭ. ಏಕಾದಶೀ. ದ್ವಾದಶೀ ಕೃಷ್ಣಪೂಜೆ. ತಿಲದಾನ. ತಿಲಪ್ರಾಶನ. ಶ್ರೀಹರಿ ಪ್ರೀಣನ. ಪಾರಣೆ. ಹನ್ನೆರಡು ತಿಲಪೂರ್ಣ ಕಲಶ. ವಸ್ತ್ರಪ್ರತಿಮಾ, ಪಾದುಕಾದಿಗಳ ದಾನ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೮೨ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಸುಕೃತದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಸಿರಭದ್ರ ವೈಶ್ಯನ ಕೇವಲ ಐಹಿಕ ವ್ಯಾಮೋಹದಿಂದ ಕಾಲಾನಂತರ ಪ್ರೇತತ್ವ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾದುದು. ವಿಪೀತ ವಿಪ್ರನಿಂದ ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮವೃತ್ತಾಂತ ತಿಳಿದುದು. ಆ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಈ ವ್ರತ ಮಾಡಿದ್ದುದರಿಂದ ಅವನ ಪಾಪ ನಾಶವಾದುದು. ವ್ರತವಿಧಾನ. ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳುಗಳ ದಾನದ ವಸ್ತು ಬದಲಾವಣೆ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೮೩ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಧರಣೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಈ ಹೆಸರು ಬರಲು ಕಾರಣ. ಮಾರ್ಗಶಿರ ಏಕಾದಶಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭ. ಮತ್ಸ್ಯಮೂರ್ತಿ ಪೂಜೆ. ಕಲಶದಾನ. ಪುಷ್ಯಾದಿ ಮಾಸದ ಏಕಾದಶಿಯಲ್ಲಿ ಕೂರ್ಮಾದಿ ಅವತಾರಮೂರ್ತಿಗಳ ಪೂಜೆ, ಜಾಗರಣೆ. ಆಯಾ ಮೂರ್ತಿಪೂಜೆಯ ವಿಶೇಷ ಫಲ. ಈ ವ್ರತಮಾಡಿ ಸಫಲಮನೋರಥರಾದವರ ನಿದರ್ಶನ.
೮೪ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ವಿಶೋಕದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಆಶ್ವಯುಜ ಶುದ್ಧ ದಶಮಿ ಆರಂಭ. ವ್ರತವಿಧಾನ. ಸ್ಥಂಡಿಲದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಪೂಜೆ. ಪ್ರಾಶನದ್ರವ್ಯ. ಜಾಗರಣೆ. ದಂಪತಿಪೂಜೆ. ಗುಡಧೇನು ಸಹಿತ ಶಯ್ಯಾಶೂರ್ಪ ದಾನ. ಗುಡಧೇನು ಸ್ವರೂಪ ವಿಚಾರ.
೮೫ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ವಿಭೂತಿದ್ವಾದಶೀ ವರ್ಣನೆ
- ಈ ವ್ರತಾರಂಭಾರ್ಹವಾದ ಮಾಸಗಳು. ಸಂಕಲ್ಪ ವಿಧಾನ. ಏಕಾದಶೀ ದಿನ ಪೂಜೆ. ಅನಂತರ ಮುಂದಿನ ಹನ್ನೆರಡು ಮಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಕ್ರಮದಿಂದ ದಶಾವತಾರ ಮೂರ್ತಿಗಳು. ವ್ಯಾಸ, ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಇವರ ಪೂಜೆ. ವರ್ಷಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ದಾನವಿಚಾರ. ಪುಷ್ಪವಾಹನನಿಗೆ ಈ ವ್ರತಮಹಿಮೆಯಿಂದ ಆದ ಅನುಕೂಲ. ವಾಲ್ಮೀಕಿಯಿಂದ ತನ್ನ ಪೂರ್ವಜನ್ಮ ವೃತ್ತಾಂತ ಕೇಳಿ ಈ ವ್ರತಪ್ರಭಾವವೆಂದರಿತುದು.
೮೬ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಮದನದ್ವಾದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಚೈತ್ರ ಶುಕ್ಲ ದ್ವಾದಶೀ ಆರಂಭ. ತಂಡುಲ ಪೂರ್ಣಕುಂಭದ ಮೇಲೆ ಭಕ್ಷ್ಯಪಾತ್ರವನ್ನಿಟ್ಟು ಕಲಶಸ್ಥಾಪನೆ. ಕಾಮವಾಚಕ ನಾಮದಿಂದ ವಿಷ್ಣುಪೂಜೆ. ಕಲಶದಾನ. ಪ್ರಾಶನದ್ರವ್ಯ ಹನ್ನೆರಡು ತಿಂಗಳು ಆಚರಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಮಾಡುವ ದಾನಾದಿಗಳು. ಕಶ್ಯಪಬ್ರಹ್ಮನು ಈ ವ್ರತ ಮಾಡಿದ್ದು ಪತ್ನಿಯಾದ ದಿತಿಗೆ ಗರ್ಭಿಣೀ ನಿಯಮ ತಿಳಿಸಿದ್ದು. ಆಕೆಗೆ ನಲವತ್ತೊಂಭತ್ತು ಮಕ್ಕಳಾದುದು.
೮೭ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಅಬಾಧಕ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಬಲರಾಮನೊಡನೆ ತಾನು ಸಾಂದೀಪನಿಯಲ್ಲಿ ವಿದೆ ಕಲಿತ ಮೇಲೆ ದುರ್ಗೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಅವರು ಕೇಳಿದ ಗುರುದಕ್ಷಿಣೆ ಸಂಪಾದಿಸಿ ತಂದುಕೊಟ್ಟುದನ್ನು ಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳಿ, ಅಂದಿನಿಂದ ಸರ್ವಮಂಗಳೆಯ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕಗಳಲ್ಲಿ ಬಲರಾಮ ಕೃಷ್ಣರನ್ನು ಆವಾಹಿಸಿ ಈ ವ್ರತಾಚರಣಮಾಡುವ ರೂಢಿ ಬಂದದು. ಪ್ರತಿತಿಂಗಳ ಶುಕ್ಲ ತ್ರಯೋದಶಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಪೂಜಾದಿಗಳು. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೮೮ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಮಂದಾರನಿಂಬಾರ್ಕಕರವೀರ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಜಾತೂಕರ್ಣ್ಯಮುನಿ ವಿಷ್ಣುಭಕ್ತಿ ಎಂಬ ರಾಣಿಗೆ ದೌರ್ಗಂಧ್ಯ ನಾಶನಾರ್ಥವಾಗಿ ಉಪದೇಶಿಸಿದ ವ್ರತ. ಜ್ಯೇಷ್ಠ ಶುಕ್ಲತ್ರಯೋದಶಿಯಲ್ಲಿ ವ್ರತದ ಆರಂಭ. ಸೂರ್ಯಪ್ರಿಯವಾದ ಬಿಳಿಮಂದಾರ, ಬಿಳಿಎಕ್ಕ, ಕೆಂಪುಕಣಿಗಿಲೆ, ಬೇವು ಈ ಗಿಡಗಳ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪೂಜೆ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ.
೮೯ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಯಮಾದರ್ಶನ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಯಮಭಟರು ಕೌಂಡಿನ್ಯ ನಗರದ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಮುದ್ಲಲನನ್ನು ಯಮಲೋಕಕ್ಕೆ ತರುವ ಬದಲು, ಮುದ್ಗಲ ಮುನಿಯನ್ನು ತಂದುದು. ಯಮನು ಅವನನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕಳುಸಿದ್ದು. ಭಟರು ಪುನಃ ಹುಡುಕಲು ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಮುದ್ಗಲನು ಸಿಕ್ಕದಿದ್ದುದರ ಕಾರಣವನ್ನು ಯಮನು ಊಹಿಸಿ ಈ ವ್ರತಮಹಿಮೆ ಮತ್ತು ವಿಧಾನವನ್ನು ದೂತರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದು. ಮಾರ್ಗಶಿರ ತ್ರಯೋದಶಿ ಬುಧವಾರಯುತವಾದಾಗ ವ್ರತಾರಂಭ. ಹದಿಮೂರು ಮಂದಿ ವಿಪ್ರರಿಗೆ ಅಭ್ಯಂಗಪೂರ್ವಕ ಪೂಜೆ. ತಾಮ್ರಪಾತ್ರದ ಉದಕುಂಭದಾನ. ಯಮ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೯೦ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಅನಂಗತ್ರಯೋದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಈ ವ್ರತಕ್ಕೆ ಈ ಹೆಸರು ಬರಲು ಕಾರಣ. ಮಾರ್ಗಶಿರ ಶುಕ್ಲತ್ರಯೋದಶೀ ಆರಂಭ. ಚಂದ್ರಮೌಳಿ ನಾಮದಿಂದ ಪೂಜೆ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಪುಷ್ಯಾದಿ ದ್ವಾದಶ ಮಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಪೂಜೆಗೆ ಉದ್ದಿಷ್ಟ ನಾಮ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಶನದ್ರವ್ಯ. ವರ್ಷ್ಯಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕರ್ತವ್ಯ ವಿಧಾನ. ದಾನಾದಿಗಳು. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೯೧ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಪಾಲೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಭಾದ್ರಪದ ಶುಕ್ಲ ಚತುದರ್ಶಿಯಲ್ಲಿ ಜಲಾಶಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ವಾರುಣೀ, ವರುಣರ ಆವಾಹನೆ. ಪೂಜೆ. ಪ್ರಾರ್ಥನೆ. ಅರ್ಘ್ಯಪ್ರದಾನ. ದಾನಾದಿಗಳು.
೯೨ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ರಂಭಾ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಭಾದ್ರಪದ ಶುಕ್ಲ ಚತುರ್ದಶಿ ಕದಳೀಪೂಜೆ. ಅರ್ಘ್ಯಮಂತ್ರ. ಈ ವ್ರತವನ್ನಾಚರಿಸಿ ಸಫಲರಾದವರು. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೯೩ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಆಗ್ನೇಯೀಚತುರ್ದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ತಾರಕಾಸುರ ಬಾಧಾಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ದೇವತೆಗಳು ಬ್ರಹ್ಮನಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದುದು. ಬ್ರಹ್ಮಾದಿಗಳು ಶಿವನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದ್ದು. ಶಿವಪಾರ್ವತಿಯರ ಸಂಗಮಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳು ಅಗ್ನಿ, ವಾಯು ಇವರನ್ನು ಆ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದ್ದು. ಪಾರ್ವತಿಯು ದೇವತೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಗ್ರಹಗೊಂಡದ್ದು. ಅಗ್ನಿಯ ಪಲಾಯನ. ಶಿವನ ವೀರ್ಯವನ್ನು ಧರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಯನ್ನು ಹುಡುಕಿದ್ದು. ಅಗ್ನಿಯು ಶರವಣದಲ್ಲಿ ಅವಿತಿದ್ದುದು. ಆಗ ಅಗ್ನಿಯ ಕೆಲಸವನ್ನು ಅಂಗಿರಸನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದು. ಮುಂದೆ ಅಂಗಿರಸನು ಅಗ್ನಿಯ ಪುತ್ರನಾದುದು. ಅಗ್ನಿಯು ಸ್ವಸ್ವರೂಪ ಪಡೆದುದು. ಇವು ಈ ಚತುರ್ದಶೀ ದಿನ ಆದ್ದರಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ಪೂಜ್ಯತೆ. ವ್ರತವಿಧಾನ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೯೪ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಅನಂತಚತುರ್ದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಸುಮಂತು ವಿಪ್ರನಿಗೆ ದೀಕ್ಷೆ ಎಂಬ ಪತ್ನಿ. ಆಕೆಯಲ್ಲಿ ಶೀಲೆ ಎಂಬ ಪುತ್ರಿ ಜನಿಸಿದ್ದು. ದೀಕ್ಷೆಯ ಮೃತಿ. ಬಳಿಕ ಕರ್ಕಶೆಯ ಪಾಣಿಗ್ರಹಣ. ಬಳಿಕ ಕೌಂಡಿನ್ಯನೊಡನೆ ಶೀಲೆಯ ವಿವಾಹ. ವಧೂ ಪ್ರಯಾಣಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕರ್ಕಶೆಯ ಕ್ರೌರ್ಯವೃತ್ತಿ. ಮಧ್ಯಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಶೀಲೆ ನದೀತೀರದಲ್ಲಿ ವ್ರತಮಾಡುವವರನ್ನು ಕಂಡು ತಾನೂ ಆಚರಿಸಿದ್ದು. ಇದರ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸರ್ವಾನುಕೂಲತೆ. ಪತ್ನಿಯು ಧರಿಸಿದ್ದ ವ್ರತಸೂತ್ರವನ್ನು ಪತಿಯು ಕಿತ್ತೆಸೆದುದು. ಇದರಿಂದ ಅವನಿಗೊದಗಿದ ಕಷ್ಟ. ಆಗ ಅವನಿಗಾದ ಜ್ಞಾನೋದಯ. ಅನಂತದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ವನಗಮನ. ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿ, ವೃಕ್ಷ, ಜಲಾಶಯಾದಿಗಳ ದೃಶ್ಯ. ವೃದ್ಧ ವಿಪ್ರವೇಷದಲ್ಲಿ ಅನಂತನು ದರ್ಶನಕೊಟ್ಟು ವೃಕ್ಷಾದಿಗಳ ಹಿಂದಿನ ವೃತ್ತಾಂತ ತಿಳಿಸಿ ಅವನಿಗೆ ವರಕೊಟ್ಟದ್ದು.
೯೫ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಶ್ರಾವಣಿಕಾ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಶ್ರಾವಣೀ ದೇವತೆಗಳಿಗಿರುವ ಅಪೂರ್ವ ಶಕ್ತಿ. ಪೂಜ್ಯತೆ. ವ್ರತ ಸ್ವೀಕರಣ ಕ್ರಮ. ಮಧ್ಯೆ ವಿಚ್ಛಿತ್ತಿಯಾದರೆ ಆಗುವ ಕಷ್ಟ. ನಹುಷ ಪತ್ನಿ ಜಯಶ್ರೀಯು ಗಂಗಾಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಅರುಂಧತೀ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಈ ವ್ರತವನ್ನು ಕಂಡು ಆಕೆಯಿಂದ ವ್ರತಸ್ವೀಕರಣಮಾಡಿದ್ದು. ಕಾಲಾನಂತರ ವಿಸ್ಮತಿಯಿಂದ ವ್ಯಾಧಿಗ್ರಸ್ತೆಯಾದ್ದು. ಅವಳ ಪತಿ ವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಸುಖವಾದ್ದು. ವ್ರತವಿಧಾನ. ಮಾರ್ಗಶಿರ ಚತುದರ್ಶಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭ. ಒಂದುವರ್ಷ ಆಚರಣೆ. ವ್ರತಾಂಗವಾಗಿ ವಿಪ್ರಸುವಾಸಿನೀ ಭೋಜನ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೯೬ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ನಕ್ತವ್ರತವಿಧಾನ ವರ್ಣನೆ
- ವ್ರತಸ್ವೀಕರಣ ಕ್ರಮ. ನಕ್ತಾರ್ಹ ತಿಥಿಗಳು. ನಕ್ತಭೋಜನದ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ. ದೇವಾದಿಗಳ ಭೋಜನಕಾಲವಿನಾ ಬೇರೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆ. ಒಂದುವರ್ಷ ಆಚರಿಸಿ ಘೃತಕುಂಭದಲ್ಲಿ ಪಾರ್ಠಿವಲಿಂಗ ಪೂಜೆ. ದಾನಾದಿಗಳು.
೯೭ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಶಿವಚತುರ್ದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಮಾರ್ಗಶಿರ ಶುಕ್ಲ ತ್ರಯೋದರ್ಶಿ ಏಕಭುಕ್ತ. ಚತುರ್ದಶಿ ನಿರಾಹಾರ, ಶಿವಾರ್ಚನೆ. ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಪಾರಣೆ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಭೋಜನ. ಹನ್ನೆರಡು ತಿಂಗಳಿಗೂ ಉಕ್ತವಾದ ಶಿವ ನಾಮಗಳು. ಪ್ರಾಶನಪ್ರವ್ಯಗಳು. ಪೂಜಾ ಪುಷ್ಪಗಳು. ಸುವರ್ಣ ವೃಷಭಾದಿ ದಾನಗಳು. ಪಾತ್ರನಿಗಿರಬೇಕಾದ ಅರ್ಹತೆ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೯೮ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ಫಲತ್ಯಾಗಚತುರ್ದಶೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಮಾರ್ಗಶಿರ ಶುಕ್ಲ ಚತುರ್ದಶಿ ಅಥವಾ ಅಷ್ಟಮಿಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭ. ವರ್ಷಪರ್ಯಂತ ಧಾನ್ಯವರ್ಜನ ನಿಯಮ. ಸ್ವರ್ಣದಿಂದ ಶಿವ, ಯಮ ಇವರ ಪ್ರತಿಮಾರಚನೆ. ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿ, ತಾಮ್ರ ಇವುಗಳಿಂದ ಮಾಡಿಸಬೇಕೆಂದು ಉಕ್ತವಾದ ಫಲಗಳು, ಇವುಗಳ ದಾನಮಂತ್ರ. ಇತರ ದಾನಗಳು. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಭೋಜನ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೯೯ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ವಿಜಯಪೌರ್ಣಮಾಸೀ ವ್ರತವರ್ಣನೆ
- ಪೌರ್ಣಮಾಸೀ ಎಂಬ ಹೆಸರಿಗೆ ಕಾರಣ. ಇದು ಚಂದ್ರಪ್ರಿಯವಾದ ಬಗೆ. ಬೃಹಸ್ಪತಿ ಪತ್ನಿ ತಾರೆಯ ಲಾವಣ್ಯಾತಿಶಯ. ಚಂದ್ರನು ಅವಳನ್ನು ಕಾಮಿಸಿದ್ದು. ಬೃಹಸ್ಪತಿ ಇಂದ್ರನಲ್ಲಿ ಈತನ ವಿಚಾರ ದೂರುಹೇಳಿದ್ದು. ಚಂದ್ರನು ಇಂದ್ರನ ಆಹ್ವಾನವನ್ನು ಅಲಕ್ಷಿಸಿದ್ದು. ಇಂದ್ರನು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಬಂದುದು. ಮಂಜುಸುರಿಸಿ ಓಡಿಸಿದ್ದು. ಮಹಾವಿಷ್ಣುವಿನಲ್ಲಿ ದೂರು ಹೇಳಿದ್ದು. ವಿಷ್ಣುವು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ನಿಂತದ್ದು. ಆಗ ಬ್ರಹ್ಮನು ಚಂದ್ರನಿಂದ ದೇವತೆಗಳಿಗಾಗುವ ಸಹಾಯ ತಿಳಿಸಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಉಳಿಸಿದ್ದು. ಬ್ರಹ್ಮನ ಮಾತಿನಂತೆ ಚಂದ್ರನು ತಾರೆಯನ್ನು ಗುರುವಿಗೆ ಕೊಟ್ಟದ್ದು. ಪ್ರಸಕ್ತ ಗರ್ಭ ತನ್ನದೆಂದು ತಿಳಿಸಿ ಜನಿಸಿದ ಶುಶುವಾದ ಬುಧನನ್ನು ತನ್ನ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡದ್ದು. ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಚಂದ್ರಪೂಜೆಯ ಫಲ. ಪ್ರಾರ್ಥನಾಮಂತ್ರ. ಅಮಾವಾಸ್ಯಾ ಕರ್ತವ್ಯಕರ್ಮ. ಆದರಿಂದ ಮಾನವರ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು. ವರ್ಷಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ನಕ್ಷತ್ರ ಚಂದ್ರಮೂರ್ತಿ ದಾನ. ಫಲಶ್ರುತಿ.
೧೦೦ನೇ ಅಧ್ಯಾಯ — ವೈಶಾಖೀ, ಕಾರ್ತಿಕೀ, ಮಾಘೀ, ವ್ರತಮಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನೆ
- ಈ ಮಾಸಗಳ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ. ಈ ಮಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದರ ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಶ್ರೇಷ್ಠವೆನಿಸಿದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು. ವೈಶಾಖದಲ್ಲಿ ಮಾಡಬೇಕಾದ ದಾನ. ಮಾಘದ ಮಖಾನಕ್ಷತ್ರದಲ್ಲಿ ಉಕ್ತ ದಾನಗಳು, ಅದರ ಫಲ. ಕಾರ್ತಿಕದಲ್ಲಿ ಮಾಡಬೇಕಾದ ದಾನ. ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ದಾನದ ಅತ್ಯಾವಶ್ಯಕತೆ. ದಾನ ಕೊಂಡದುದರ ದುಷ್ಫಲ. ಬಂಧುಗಳೂ ಈ ದಾನ ಪಾತ್ರರೆಂಬ ವಿಚಾರ. ಇದರ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ಭರತನು ಕೌಶಲ್ಯೆಗೆ ಉದಾಹರಿಸಿದ ಶಪಥ ವಚನ. ಫಲಶ್ರುತಿ.