ಗ್ರಂಥರತ್ನಮಾಲಾ

ಶಿವಮಹಾಪುರಾಣಂ – ಭಾಗ – ೮, ಕೋಟಿರುದ್ರಸಂಹಿತಾ

ಆರಂಭಿಕ ಪುಟ ಅನುವಾದಕರು: ಶ್ರೀ ಹಾಸನದ ಪಂಡಿತ ವೆಂಕಟರಾವ್

ವಿಷಯಾನುಕ್ರಮಣಿಕೆ

ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ
ಒಂದನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಶಿವಲಿಂಗಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನೆಯಲ್ಲಿ ಹನ್ನೆರಡು ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳ ವರ್ಣನೆಯು.
ಎರಡನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಕಾಶಿಯಲ್ಲಿರುವ ಲಿಂಗಗಳ ಹೆಸರುಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಕಥನವು.
ಮೂರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಅತ್ರಿಋಷಿ ಮತ್ತು ಅನುಸೂಯೆಯ ತಪೋವರ್ಣನವು.
ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಅನಸೂಯೆಯ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ಗಂಗೆಯು ಸಂತುಷ್ಟಳಾಗಿ ಅತ್ರಿ ಋಷಿಯ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ನೆಲಸುವುದು — ಅತ್ರಿ ಋಷಿಯು ಮತ್ತು ಅನಸೂಯೆಯು ಸಹ ತಮ್ಮ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲಸಿರಬೇಕೆಂದು ಶಿವನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುವುದು.
ಐದನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ನಂದಿಕೇಶ್ವರಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನ — ಓರ್ವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ತನ್ನ ಪತ್ನಿಯನ್ನೂ, ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರರನ್ನೂ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ಕಾಶಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಮೃತನಾದನು. ಇತ್ತ ಅವನ ಪತ್ನಿಯು ಸಹ ಮೃತಳಾಗಲು, ಜ್ಯೇಷ್ಠಪುತ್ರನು ತನ್ನ ತಾಯಿಯ ಅಸ್ಥಿಗಳನ್ನು ಕಾಶಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಹೊರಟು ಮಾರ್ಗಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿಯಾಗಲು ಓರ್ವ ದ್ವಿಜನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ತಂಗಿರುವನು.
ಆರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಆ ಮನೆಯ ಯಜಮಾನನ ಪುತ್ರನನ್ನು ಹಸುವು ತಿವಿದು ಕೊಲ್ಲುವುದು. ಅದರಿಂದ ಆ ಗೋವಿಗೆ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯದೋಷವು ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗಿ ಅದರ ಶರೀರವು ಕಪ್ಪಾಗುವುದು. ಬಳಿಕ ಅದು ನರ್ಮದಾ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಪೂರ್ವದಂತೆ ಶುಕ್ಲವರ್ಣದ್ದಾಗುವುದು. ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ನೋಡಿ ಆ ದ್ವಿಜಪುತ್ರನು ಆಶ್ಚರ್ಯಪಟ್ಟು ತನ್ನ ತಾಯಿಯ ಅಸ್ಥಿಗಳನ್ನು ಆ ನದಿಯಲ್ಲೇ ಹಾಕಲು ಅದರಿಂದ ಆ ದ್ವಿಜಪತ್ನಿಯು ದಿವ್ಯರೂಪವನ್ನಾಂತು ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದು — ದ್ವಿಜಪುತ್ರನ ಗೃಹಾಗಮನ.
ಏಳನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಓರ್ವ ಬಾಲವಿಧವೆಯಾದ ಋಷಿಪುತ್ರಿಯು ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರಲು ಮೂಢನೆಂಬ ದೈತ್ಯನು ಕಾಮಪರವಶನಾಗಿ ಆ ಋಷಿ ಪುತ್ರಿಯನ್ನು ಪೀಡಿಸಲು ಶಿವನು ಅಲ್ಲಿ ಆವಿರ್ಭವಿಸಿ ದೈತ್ಯನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿ ಆ ಋಷಿಪುತ್ರಿಯನ್ನು ಪೀಡಿಸಲು ಶಿವನು ಅಲ್ಲಿ ಆವಿರ್ಭವಿಸಿ ದೈತ್ಯನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿ ಆ ಋಷಿಪುತ್ರಿಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಣೆಮಾಡಿದನು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಸಮಸ್ತ ದೇವತೆಗಳೂ ಗಂಗೆಯೂ ಬಂದು ಶಿವನನ್ನು ಸ್ತೋತ್ರಮಾಡಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ಪ್ರತಿವರ್ಷದಲ್ಲಿಯೂ ವೈಶಾಕಶುದ್ಧ ಸಪ್ತಮಿಯಲ್ಲಿ ಗಂಗೆಯು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಹೋಗುವಳೆಂಬ ವಿಷಯ ವರ್ಣನೆ
ಎಂಟನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಗೋಕರ್ಣಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಮಹಾಬಲವೆಂಬ ಶಿವಲಿಂಗಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ ವರ್ಣನವು.
ಒಂಭತ್ತನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಸೌಮಿನಿಯೆಂಬ ಓರ್ವ ದ್ವಿಜಪತ್ನಿಯು ವ್ಯಭಿಚಾರಪರಳಾಗಿ ಶೂದ್ರನ ಪತ್ನಿಯಾಗಿ ಅವನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಕಾರಣಾಂತರದಿಂದ ಒಂದು ಹಸುವಿನ ಕರುವನ್ನು ಕೊಂದು ಆ ಪಾಪದಿಂದ ಮರುಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಚಾಂಡಾಲಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿ ಹುಟ್ಟು ಕುರುಡಿಯಾದಳು. ಒಂದಾನೊಂದು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವಳು ಭಿಕ್ಷಾಟನೆಗಾಗಿ ಗೋಕರ್ಣಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಭಿಕ್ಷಬೇಡಲು ಅವಳ ಕೈಲಿ ಒಬ್ಬ ಪುರುಷನು ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆಯ ದಳವನ್ನು ಹಾಕಲು, ಅದು ಉಪಯೋಗವಿಲ್ಲವೆಂದು ಅದನ್ನು ಬಿಸಾಡಿದಳು. ಅದೃಷ್ಟವಶದಿಂದ ಆ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆಯು ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಒಂದು ಶಿವಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ಬೀಳಲು ಆ ಪುಣ್ಯಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಆ ಚಂಡಾಲಕನ್ಯೆಯು ಪರಮ ಪದವನ್ನೈದಿದಳು.
ಹತ್ತನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಮಹಾಬಲವೆಂಬ ಶಿವಲಿಂಗಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ ಕಥನವು.
ಹನ್ನೊಂದನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಉತ್ತರದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಚಂದ್ರಭಾಲ, ಪಶುಪತಿ, ಈಶಾನ ಮೊದಲಾದ ಲಿಂಗಗಳ ವರ್ಣನೆಯು.
ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಒಂದಾನೊಂದು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಋಷಿಶಾಪದಿಂದ ಶಿವನ ಲಿಂಗವು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ದು ಜಗತ್ತನ್ನು ದಹಿಸುತ್ತಿರಲು ಋಷಿಗಳ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಂತೆ ಪಾರ್ವತಿಯು ಆ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ತನ್ನ ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ಧರಿಸಿ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಶಾಂತಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದು ಆ ಲಿಂಗವು ಹಾಟಕೇಶ್ವರವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯನ್ನೈದುವುದು.
ಹದಿಮೂರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಅಂಧಕೇಶ್ವರಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನವು — ವಟುಕೋತ್ಪತ್ತಿಕಥನ.
ಹದಿನಾಲ್ಕನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಚಂದ್ರನು ತನ್ನ ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು ಮಂದಿ ಭಾರ್ಯೆಯರಲ್ಲಿ ರೋಹಿಣಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಆಸಕ್ತನಾಗಿ ಇತರರನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಅವನಿಗೆ ಕ್ಷಯರೋಗವುಂಟಾಗಲೆಂದು ದಕ್ಷನ ಶಾಪವು. ಆ ಶಾಪ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮನ ಮಾತಿನಂತೆ ಪ್ರಭಾಸತೀರ್ಥದಲ್ಲಿ ಆರು ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಶಿವಾರ್ಚನೆಮಾಡಿ ಆ ಫಲದಿಂದ ಒಂದು ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಯವೂ ಒಂದು ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ವೃದ್ಧಿಯೂ ಉಂಟಾಗುವದು. ಆ ಪ್ರಭಾಸಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಆವಿರ್ಭವಿಸಿದ ಲಿಂಗವು ಸೋಮೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯನ್ನೈದುವುದು.
ಹದಿನೈದನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನವೆಂಬ ಎರಡನೆಯ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವರ್ಣನೆಯು
ಹದಿನಾರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಮಹಾಕಾಲವೆಂಬ ಮೂರನೆಯ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವರ್ಣನವು.
ಹದಿನೇಳನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಚಂದ್ರಸೇನರಾಜ, ಶ್ರೀಕರನೆಂಬ ಗೋಪಬಾಲಕ ಇವರ ವೃತ್ತಾಂತ ಕಥನವು — ಮಹಾಕಾಲಮಾಹತ್ಮ್ಯಾವರ್ಣನವು.
ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ನಾಲ್ಕನೆಯದಾದ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನೆ
ಹತ್ತೊಂಭತ್ತನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಕೇದಾರೇಶ್ವರವೆಂಬ ಐದನೆಯ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನವು
ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಭೀಮೇಶ್ವರವೆಂಬ ಆರನೆಯ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನವು — ಕುಂಭಕರ್ಣಪುತ್ರನಾದ ಭೀಮಾಸುರನೆಂಬುವನ ಜಗತ್ಪೀಡಾ ವರ್ಣನವು.
ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಸ್ವಭಕ್ತನಾದ ಕಾಮರೂಪೇಶ್ವರನನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಭೀಮಾಸುರನನ್ನು ಭಸ್ಮಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಆ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಭೀಮೇಶ್ವರಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವೆಂದು ಹೆಸರು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗುವುದು.
ಇಪ್ಪತ್ತೆರಡನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ವಿಶ್ವೇಶ್ವರನೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಏಳನೆಯ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವರ್ಣನೆಯು — ಕಾಶಿಗೆ ರುದ್ರನ ಆಗಮನವು.
ಇಪ್ಪತ್ತಮೂರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಕಾಶೀಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನವು.
ಇಪ್ಪತ್ತನಾಲ್ಕನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ತ್ರ್ಯಂಬಕೇಶ್ವರನೆಂಬ ಎಂಟನೆಯ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ ವರ್ಣನೆಯು — ಗೌತಮಮುನಿಯ ಪ್ರಭಾವನಿರೂಪಣೆಯು.
ಇಪ್ಪತ್ತೈದನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಅನಾವೃಷ್ಟಿನಿವಾರಣೆಗಾಗಿ ಗೌತಮಮುನಿಯು ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡಿ ವರಣನಿಂದ ಉದಕವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು. ಇತರ ಋಷಿಗಳು ಗೌತಮನಲ್ಲಿ ಅಸೂಯೆಯಿಂದ ಗಣೇಶನನ್ನು ಪೂಜಿಸಿ ಅವನ ವರದಿಂದ ಗೌತಮನಿಗೆ ಗೋಹತ್ಯಾದೋಷಬರುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು — ಗೌತಮನನ್ನೂ ಅವನ ಪತ್ನಿಯನ್ನೂ ಋಷಿಗಳು ಆಶ್ರಮದಿಂದ ಓಡಿಸುವುದು — ಋಷಿಗಳ ಆಜ್ಞೆಯಂತೆ ಗೌತಮನು ಪಾರ್ಥಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಅರ್ಚಿಸುವುದು.
ಇಪ್ಪತ್ತಾರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಶಿವಾನುಗ್ರಹದಿಂದ ಗೌತಮನ ಪಾಪಪರಿಹಾರವು — ಗಂಗೆಯೂ ತ್ರ್ಯಂಬಕೇಶ್ವರನೂ ಗೌತಮನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಂತೆ ಅವನ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ನೆಲಸುವುದು.
ಇಪ್ಪತ್ತೇಳನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ತ್ರ್ಯಂಬಕೇಶ್ವರಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನವು — ಕಲ್ಪಭೇದ ಪ್ರಕಾರ ಗೌತಮನು ಋಷಿಗಳಿಗೆ ಶಾಪಕೊಡುವುದು.
ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ವೈದ್ಯನಾಥೇಶ್ವರನೆಂಬ ಒಂಭತ್ತನೆಯ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ ವರ್ಣನೆಯು.
ಇಪ್ಪತ್ತೊಂಭತ್ತನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ನಾಗೇಶ್ವರನೆಂಬ ಹತ್ತನೆಯ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನವು — ದಾರುಕಾವನದ ರಾಕ್ಷಸೋಪದ್ರವವರ್ಣನವು.
ಮೂವತ್ತನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಶಿವಾರ್ಚನಾಸಕ್ತನಾದ ಸುಪ್ರಿಯನೆಂಬ ವೈಶ್ಯನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲುದ್ಯುಕ್ತರಾದ ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಪಾಶುಪತಾಸ್ತ್ರದಿಂದ ಶಿವನು ಸಂಹರಿಸುವುದು. ವೀರಸೇನನೆಂಬ ರಾಜನು ದಾರುಕಾವನಕ್ಕೆ ಬರುವುದು.
ಮೂವತ್ತೊಂದನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಹನ್ನೊಂದನೆಯದಾದ ರಾಮೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವರ್ಣನೆಯು.
ಮೂವತ್ತೆರಡನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಘುಶ್ಮೇಶವೆಂಬ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನವು — ಸುದೇಹಾಸುಧರ್ಮರ ಚರಿತ್ರಕಥನವು.
ಮೂವತ್ತಮೂರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಸುದೇಹೆಯಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟ ಘುಶ್ಮೆಯ ಪುತ್ರನು ಶಿವನುಗ್ರಹದಿಂದ ಪುನಃ ಬದುಕುವುದು. ಅಲ್ಲಿ ಘುಶ್ಮೇಶನೆಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಶಿವಲಿಂಗಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯು.
ಮೂವತ್ತನಾಲ್ಕನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ದೈತ್ಯರಿಂದ ಪೀಡಿತರಾದ ದೇವತೆಗಳ ದುಃಖನಾಶಕ್ಕಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವು ಶಿವನನ್ನಾರಾಧಿಸಿ ಸುದರ್ಶನವೆಂಬ ಚಕ್ರವನ್ನು ಪಡೆದು ದೈತ್ಯರನ್ನು ಸಂಹರಿಸುವುದು.
ಮೂವತ್ತೈದನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಶಿವಸಹಸ್ರನಾಮವರ್ಣನೆಯು.
ಮೂವತ್ತಾರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಶಿವಸಹಸ್ರನಾಮಸ್ತೋತ್ರಫಲನಿರೂಪಣೆಯು.
ಮೂವತ್ತೇಳನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ದೇವರ್ಷಿನೃಪಶೈವತ್ವವರ್ಣನವು.
ಮೂವತ್ತೆಂಟನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಶಿವರಾತ್ರಿವ್ರತಮಹಿಮನಿರೂಪಣೆಯು.
ಮೂವತ್ತೊಂಭತ್ತನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಶಿವರಾತ್ರಿವ್ರತೋದ್ಯಾಪನನಿರೂಪಣೆಯು.
ನಲವತ್ತನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ವ್ಯಾಧಕಥಾಪ್ರಸಂಗವು — ಶಿವರಾತ್ರಿಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವರ್ಣನೆಯು.
ನಲವತ್ತೊಂದನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಮುಕ್ತಿನಿರೂಪಣೆಯು.
ನಲವತ್ತೆರಡನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಶಿವಸಗುಣನಿರ್ಗುಣಭೇದವರ್ಣನೆಯು.
ನಲವತ್ತಮೂರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು
- ಜ್ಞಾನನಿರೂಪಣೆಯು — ಶಿವಜ್ಞಾನಫಲನಿರೂಪಣೆ ಸಹ.